Ra mắt tự truyện của nữ tù chính trị Trần Duy Phương: Tiếng hát của lòng yêu nước và ý chí quật cường

Tác giả Trần Duy Phương "Tôi nghe tôi hát” (Phương Nam & NXB Hội Nhà văn) được đánh giá là một trong những cuốn sách đặc biệt nhất của một đội viên, một con người đặc biệt. Trần Duy Phương là một người con gái đẹp, trong đoàn văn công phục vụ chiến trận bị địch bắn bị thương và liệt cả hai chân khi còn rất trẻ. Tiếng hát của chị vượt qua những song sắt lao tù, giúp chị và đồng đội lấy lại ý thức, vượt qua những tra tấn đòn roi của địch. Trần Duy Phương là tên ba má đặt, nhưng khi bị địch bắt trong lúc làm nhiệm vụ và bị làm tù binh, trong lần "khai báo” tên tuổi trước nhất, chị đã buột miệng thốt ra một cái tên ngẫu nhiên, như là định mệnh: Trần Thị Mai. Thế là từ ấy cho đến khi được trao trả, chị mang tên tù là Trần Thị Mai và mãi cho tới giờ, qua bao năm tháng cùng hàng ngàn chị em tù đương đầu với mọi mánh khoé mưu mô độc ác, với các trận tra tấn đòn thù tàn tệ của khám xét chế độ Việt Nam Cộng hòa từ khám xét non sông (Đà Nẵng), đến Phú Tài (Quy Nhơn), từ Cần Thơ đến Lộc Ninh. Suốt chừng ấy năm ngục chị vẫn phải di chuyển trên cáng, được các chị em bạn tù - đồng đội của chị đùm bọc và san sẻ. Giờ chị nhớ lại và kể cho chúng ta với giọng kể trầm tĩnh, thật tâm, nhẹ nhàng, dung dị. Chị kể như kể cho mình, cho bạn bè người nhà của mình nghe. Chị kể giống như trong gian khổ ác liệt của lao tù năm nào các chị lấy lời ca tiếng hát làm khiên che đỡ, làm khí giới chiến đấu để thắng lợi. Ắt tuổi xanh của Trần Duy Phương - Trần Thị Mai là tranh đấu và chiến thắng. Chị đã và đang đấu tranh và thắng lợi kẻ thù, cũng như tranh đấu và thắng lợi thương tật, bệnh tật. Bà Nguyễn Thị Nghĩa (tên trong tù Phan Thị Bích Thủy, nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Thành Đoàn Sài Gòn - Gia Định năm 1970, nguyên Chủ tịch kiêm giám đốc điều hành liên hợp hiệp tác xã Thương mại TP.HCM) đã xúc động tâm tình: "Đọc "Tôi nghe tôi hát” của Phương, nhớ lại một thời máu lửa và hào hùng của một lớp tuổi trẻ miền Nam vô tư tinh khiết đi theo cách mạng không màng lợi danh, sẵn sàng lao lên những nơi đầu sóng ngọn gió trong bom đạn khốc liệt của quân thù. Tình đồng chí đồng đội trên trận mạc cũng như trong nhà giam của giặc sao mà sâu đậm, sao mà tha thiết thương yêu! Là người bạn tù trong cuộc đọc lại những dòng nhiệt huyết của Phương tôi bỗng nghe tim mình se thắt xót xa về những cái chết của đồng đội, vừa thấy đó đã mất rồi, và cứ diễn ra liên tiếp trong chuỗi dài tháng năm chiến tranh ác liệt”. Nếu đã đọc "Nhật ký chiến tranh” của Chu Cẩm Phong, "Nhật ký Đặng Thùy Trâm” hay "Truyện và ký của Dương Thị Xuân Quý” thì bạn đã có được những hiểu biết phần nào về công việc và đức hy sinh của các chiến sĩ là nhà văn, nhà báo, trí thức cách mệnh thời gian khó khốc liệt nhất của cuộc chiến tranh chống Mỹ từ Bắc vô Nam, và đặc biệt trên mặt trận khu Năm. Nói như bà Nguyễn Thị Nghĩa: "Tự truyện "Tôi nghe tôi hát” đúng hơn là tôi nghe tôi hát và tuốt cùng hát - tiếng hát của niềm tin, của lòng yêu nước và ý chí quật cường, kiên trung của một đời lớn lên trong xích xiềng nô lệ và bom đạn chiến tranh”. Hoàng Thu