Tata Nano: sai ở đâu?

Tata Nano là mẫu xe rẻ nhất thế giới Từng là một chiếc xe nhận được mọi sự chào đón khi trình làng vào tháng 1/2008, Tata Nano đã có một chặng đường chênh vênh kéo dài 5 năm mà ít người nghĩ đến. Vậy có gì sai với mẫu xe rẻ nhất thế giới? sau rốt, là chiếc xe rẻ nhất thế giới, với mức giá ngót nghét 80 triệu VND không có nghĩa đây là mẫu xe tệ nhất. Việc trước nhất làm trật bánh kế hoạch của Tata Motors, ông chủ sở hữu Jaguar Land Rover, là sự kiện chuyển di nhà máy từ Singur ở West Bengal sang Sanand ở Gujarat, xa hơn 966km, vì lý do chính trị. Điều này khiến Nano, chiếc xe dài và rộng như một mẫu Mini nguyên bản nhưng cao hơn 305mm bị trì hoãn ngày ra mắt đến hơn một năm. Có thể nói, Nano không bao giờ có thể phục hồi hoàn toàn từ sự việc đình đốn này. Thời điểm trình làng bị lùi lại hơn 1 năm do thay đổi vị trí nhà máy sinh sản. Xe bắt đầu bán ra vào tháng 7/2009 Vụ trì hoãn này và chuyển rời địa điểm sinh sản dẫn đến việc Tata Motors không thể có lãi khi bán chiếc xe rẻ nhất thế giới trong thời khắc Ấn Độ và nền kinh tế toàn cầu đang vô cùng rối loạn do suy thoái. Tuy nhiên, khi hãng nhận đơn đặt hàng vào tháng 4/2009, những người mua quan tâm đã biểu đạt sự ủng hộ khi đặt tới 200.000 chiếc, gấp 4 lần công suất của nhà máy tại thời điểm đó. Tata đã có thể bán mọi chiếc xe xuất xưởng, nhưng chỉ vài tháng trước khi nhà máy ở Sanand sẵn sàng đi vào sinh sản trên quy mô đầy đủ, những trường hợp xe Nano bốc cháy bị dư luận chỉ trích gay gắt đã phá vỡ tên tuổi của nó và lượng tiêu thụ giảm mạnh. Từ con số đỉnh cao là 9.000 chiếc vào tháng 7/2010, lượng tiêu thụ tụt dốc, chỉ còn 509 chiếc vào tháng 11/2010. Sau đó, công ty đã nâng vận hạn bảo hành từ 18 tháng lên 4 năm và thực hành nhiều cải tiến kỹ thuật miễn phí. Điều đó thật sự giúp ích cho Nano, lần trước hết lượng tiêu thụ vượt mốc 10.000 chiếc vào tháng 4/2011. Nhưng vào tháng 5/2011, Nano lại nếm mùi thất bại lần thứ hai khi chính phủ Ấn Độ tăng giá xăng thêm khoảng 2.990VND/lít, khiến mức giá mới khá cao. Giá xăng tiếp leo thang sau đó, lượng tiêu thụ gần như chững lại vào nửa cuối năm 2011. Khách hàng tỏ ra ưa thích những chiếc xe máy dầu, song Nano không có tùy chọn động cơ diesel. Vấn đề lớn nhất nằm ở mặt hình ảnh của Nano. Cái nhãn ‘chiếc xe rẻ nhất thế giới’ không được lòng những người Ấn Độ có ý thức cao về địa vị và giai cấp. Tata đã thất bại trong việc tiếp thị những ưu điểm khác của chiếc xe, ngoài không gian cabin, bán kính quay vòng nhỏ và mức tiêu thụ tùng tiệm. Nano rất kiệm ước, nhưng thiếu tinh tế trên đường Ratan Tata, người vừa từ chức Chủ tịch Tata Motors vào tháng 12 năm ngoái, khá cương trực khi chia sẻ với tạp chí Autocar Ấn Độ. “Điều tôi nhận thấy như một điểm yếu kém là công ty đã không tận dụng hết làn sóng quan hoài và chú ý mà Nano tạo ra. Hệ quả là Nano không thể phát huy tiềm năng của nó, cốt tử bởi vì nó chỉ được tiếp thị và tiêu thụ như mọi mẫu xe khác. Đây là một chiếc xe khác biệt và cần được xử lý một cách khác biệt.” Vì vậy, Tata đã trình làng phiên bản Nano 2012 với mục đích biến chiếc xe trở nên ‘hấp dẫn’. Nó đi kèm nhiều màu sắc tươi sáng hơn, động cơ 0.6L 2 xy-lanh cải tiến cho công suất 37 sức ngựa, nội thất nâng cấp và hệ thống treo tốt hơn, cùng mức tiêu thụ nhiên liệu được cải thiện. Và giá xe không hề tăng. Lúc đầu, Nano cải tiến rất được để ý, và trong 6 tháng đầu năm 2012, Tata đã bán ra gần 50.000 chiếc. Nhưng kể từ đó lượng tiêu thụ theo đà giảm dần, và gần đây trong năm 2013 chỉ đạt mức làng nhàng dưới 1.000 chiếc/tháng. Những nhân tố khác cũng góp phần dẫn tới sự sụt giảm của nó. Hoài chung cục của chiếc xe cao hơn khoảng 50% so với dự tính ban đầu. Và sự suy giảm mới nhất trong lượng xe tiêu thụ lại trùng hợp với sự kiện trình làng mẫu xe bán chạy nhất Suzuki Alto hoàn toàn mới, vào tháng 11/2013. Thị trường xe cũ cũng đang bùng nổ ở Ấn Độ, người mua có thể sở hữu một mẫu xe cũ đáng khát khao hơn và lớn hơn với mức giá tương đương một chiếc Nano mới. Tata đang dự định tiếp sức cho mẫu xe này khi trình làng phiên bản 2013, nhưng một lần nữa đây chỉ là bản cải tiến nhỏ. Thứ có thể nâng cao lượng tiêu thụ xe là một phiên bản diesel hút khách, nhưng hiện vẫn chưa có ngày trình làng cụ thể cho phiên bản này. Hao hao là một phiên bản sử dụng khí gas tự nhiên ở dạng nén. Tay lái trợ lực và một cửa hậu mở được (thiết kế nhất quyết trên mẫu Nano) cũng có thể đẩy mạnh lượng tiêu thụ, nhưng vẫn chưa có xác nhận về hai tùy chọn này trong năm nay. Những tùy chọn này chỉ ra mẫu xe Nano vẫn có tiềm năng. Những ưu điểm căn bản và mục đích chính của nó vẫn đúng, dù là sau 5 năm. Nhưng nó cần một cải tiến nghiêm chỉnh về mẫu mã, khả năng chạy tốt và êm hơn cùng một sự đổi thay về mặt hình ảnh nếu nó muốn lột bỏ sự kỳ thị vì “rẻ tiền’ và trở thành một sản phẩm suýt nữa hơn. Những vấn đề Nano phải đối mặt • Đổi thay vị trí nhà máy làm lùi ngày ra mắt • Sự cố cháy xe phá hỏng tăm tiếng • Kỳ thị với nhãn ‘chiếc xe rẻ nhất thế giới’ • Thiếu đầu tư vào tiếp thị/quảng cáo • tổn phí cao hơn 50% dự tính ban sơ • Những đối thủ mới cải tiến và thị trường xe cũ bùng nổ Autocar Vietnam